در دنیای امروز، داشتن وب‌سایتی که همیشه فعال باشد، بسیار مهم است. اینجاست که آپتایم سرور وب‌سایت یا زمان در دسترس بودن آن وارد کار می شود. آپتایم سرور یا زمان بالابودن سرور فرآیندی است که به طور مداوم بررسی می‌شود تا ببینید وب‌سایت شما تا چه اندازه فعال است. درواقع Uptime اندازه‌گیری زمانی است که وب سایت شما کار می‌کند و در دسترس بازدیدکنندگان است که معمولاً به صورت درصد بیان می‌شود و تأثیر مستقیم روی افزایش رتبه گوگل و سئو سایت دارد.
اگر آپتایم شما پایین باشد به این معنی است که کاربران در دسترسی به آن دچار مشکل هستند و باعث کاهش تبادل و ارزش وب‌سایت شما می‌گردد. حتی اگر سایت شما محتوایی عالی داشته‌باشد چنانچه آپتایم کمی داشته باشد بی‌فایده است.
انواع مشکلاتی که آپتایم سرور را کاهش می‌دهد, می تواند موارد مختلفی باشد، از یک فاجعه طبیعی گرفته تا یک مشکل در میزبانی وب شما. امروزه روش‌هایی برای افزایش آپتایم و نظارت بر این زمان جود دارد. Downtime برخلاف Uptime زمان در دسترس نبودن سرورهای وب‌سایت است.
آپتایم سرور چگونه سنجیده می‌شود؟
آپتایم معمولاً با محاسبه نسبت زمان کار به خرابی در یک سال اندازه‌گیری می‌شود و سپس این نسبت به صورت درصد بیان می‌شود. درصد 99.999٪ استاندارد طلایی آپتایم سرور است. این درصد زمان کار به معنای حدود 5.26 دقیقه توقف برنامه‌ریزی‌نشده در سال است. یعنی در طول یک سال فقط 5 دقیقه سرور قابل دسترسی نبوده‌است. اگرچه ممکن است دستیابی به این نرخ دشوار باشد، اما نزدیک‌تر شدن هر چه بیشتر به آن کار ارزشمندی است.
شاید با خودتان بگویید چرا این درصد هیچ‌گاه برای هیچ سروری در هیچ‌کجای دنیا 100 درصد نمی‌شود. جواب ساده است: زیرا همیشه اتفاقات ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی و اجتناب ناپذیر درحال وقوع است مانند قطعی اینترنت, دست‌کاری یا خرابکاری در سرورها, قطعی برق, بلایای طبیعی که منجر به از دست رفتن سرورها می‌شود و غیره.
شما می‌توانید زمان کار سرور خود را با چند مرحله ریاضی ساده محاسبه کنید:
24 ساعت در روز x 365 روز در سال = 8760 ساعت در سال
تعداد ساعات کارکرد شبکه شما در سال ÷ 8760 ساعت در سال x 100= درصد آپتایم سالانه
به عنوان مثال، اگر شبکه شما در کل یک ساعت در کل سال قطع باشد، به این صورت زمان کارکرد شبکه خود را محاسبه می کنید:
8759 ساعت ÷ 8760 ساعت = 0.99988
0.99988 x100 = 99.988 %
مزایای نظارت بر آپتایم سرور یا مانیتورینگ آپتایم
آپتایم سرور به شما کمک می‌کند که اطمینان وب‌سایت خود را به مشتریان و رقبا نشان دهید. به عبارت دیگر، اگر وب‌سایت شما همیشه فعال باشد، نشان می‌دهد که می‌توان به آن اطمینان داشت. اگر وب‌سایت شما از کار بیفتد، مشتریان شما را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد زیرا نمی توانند به سادگی به شما دسترسی پیدا کنند. برای مثال یک مشاور املاک را در نظر بگیرید که دارای لیست از املاک است که دیگر در بازار وجود ندارند. درواقع ممکن است چند ساعت از کار افتادن سرور مشکل چندانی ایجاد نکند، اما اگر این امر در ساعاتی اتفاق بیفتد که افراد می‌خواهند از وب‌سایت شما بازدید کنند اما نمی‌توانند, پس قاعدتاً برای شما ضرر زیاد اعتباری و مالی به همراه خواهد داشت.
زمان از کار افتادن سرور می‌تواند تأثیر مخربی بر مشاغل در هر اندازه ای داشته‌باشد. یک مطالعه توسط موسسه Ponemon نشان داد که هزینه متوسط یک ساعت از کار افتادگی برای مشاغل کوچک 5600 دلار و برای سازمان‌های متوسط 8000 دلار است. برای شرکت‌های بزرگ، هزینه حتی به 100000 دلار در ساعت می‌رسد. پس به نظر می‌رسد نظارت بر آپتایم سرور، هزینه‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد و اکثر سایت‌ها برای اداره کسب‌وکار خود و افزایش رتبه گوگل سایتشان به این زیرساخت وابسته هستند.
بیشتر بخوانید: آسیب خطای 404 و روش‌های برطرف کردن آن
عوامل موثر بر آپتایم و داون‌تایم سرور
الف) عوامل موثر بر درصد Uptime
چهار عامل اصلی وجود دارد: سخت‌افزار، نرم‌افزار، پیکربندی و استراتژی.
- سخت‌افزار:
سخت افزار تأثیر زیادی بر سرعت، قابلیت اطمینان، توانایی ذخیره‌سازی و عملکرد کلی دارد. برخی از بخش‌های سخت‌افزاری مؤثر بر Uptime عبارتند از:
- زیرساخت: یک زیرساخت با ظرفیت بالا می‌تواند به طور مؤثری با افزایش ترافیک و افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی در آینده همراه باشد.
- تعداد واحدهای پردازش مرکزی (CPU): با تعداد بیشتر CPU، پردازش اطلاعات در برنامه های کاربردی مرکزی و سرورهای پایگاه داده سریع‌تر می‌شود.
- ارتباطات ارائه شده توسط ISP: اگرچه محافظت از مقدار آن دشوار است، اما می‌تواند عملکرد را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد و زمان آپدیت را افزایش دهد.
- فضای ذخیره‌سازی و RAM: میزان فضای ذخیره‌سازی و RAm بیشتر و بهتر باعث می‌شود کاربران سریع‌تر به اطلاعات دسترسی پیدا کنند و بار روی سرورها را کاهش می‌دهد، در نتیجه زمان کار افزایش پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: اهمیت تولید محتوای اولیه برای سایت
- نرم‌افزار:
این نرم‌افزار اثرات مشابهی بر عملکرد سرور دارد. برخی از این موارد عبارتند از:
- برنامه‌نویسی: یک کدنویسی خوب دارای مکانیسم‌های مقابله برای هر مشکل پیش‌بینی‌نشده است و در نتیجه زمان کار را افزایش می دهد.
- ورژن: نسخه های جدید می‌توانند اشکالات نسخه‌های قبلی را برطرف کنند و عملکرد را بهبود بخشند و بار سرور را کاهش دهند.
- پیکربندی:
پیکربندی هم بر عملکرد کلی تأثیر می‌گذارد.
- تعداد کلاینت‌ها یا مراجعه‌کنندگان به سایت: زمان آپ تایم به میزان زیادی تحت‌تأثیر تعداد افرادی است که در هر زمان به سرور دسترسی دارند. بنابراین اگر سرور قادر به مدیریت تعداد زیادی مشتری باشد، می‌تواند به سرور کمک کند تا عملکرد خود را حفظ کند.
- تعداد زبان‌ها: در صورت استفاده بیشتر از محبوب‌ترین زبان‌های بین‌المللی، باز می‌توان زمان آپتایم را افزایش داد.
- استراتژی سایت:
این قسمت مهم‌ترین جنبه‌ای است که بر زمان بالا بودن سرور تأثیر می‌گذارد. داشتن یک استراتژی مستحکم به معنای آمادگی برای بدترین اتفاقات است.
- توانایی مدیریت: ادمین ها باید سایت را با به‌روز رسانی مداوم با افزونه‌های جدید و ارتقاهای موجود در بازار سالم نگه دارد.
این‌ها از نظر آی تی مهر چهار فاکتور اصلی بودند و تمرکز بر روی آن‌ها باعث می‌شود سرورها به خوبی کار کنند و زمان بالابودن سرور و سئو سایت را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند.
سایر عوامل مؤثر در آپتایم سرور:
- پهنای باند شبکه
- موقعیت جغرافیایی شبکه
- دامنه وب‌سایت
- نوع مرورگر
- پروتکل‌های سرور مانند HTTPS، SSL و …
ب) عوامل موثر بر درصد Downtime
- مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
- اختلالات شبکه
- خرابکاری امنیتی
- بدافزارها و ویروس‌ها
- ترافیک بالای بارگذاری سایت
- بلایای طبیعی
- خطای انسانی
- به‌روز نبودن شبکه
- فیلترینگ و محدودیت‌ها
- پهنای باند کم و …
